Πολύ θολή και πολλαπλή αλληγορία

Ένα από τα ελάχιστα πράγματα που θυμόμουν από τον καιρό που διάβασα την Πεντάτευχο στη μετάφραση των Εβδομήκοντα (σχεδόν τη διάβασα: στο Λευιτικό και στο Δευτερονόμιο έκαψα μπιέλα) ήτανε το όνομα που έδωσε ο Φαραώ στον Ιωσήφ: Ψονθομφανήχ. Αυτό το απίστευτα κακόηχο όνομα μου είχε κολλήσει αγρίως. Μάλιστα τραγουδούσα το 'γκελ γκελ καϊκτσί / γιαβάς γιαβάς' ως 'ψόοοοον-θόοοομ-φανήηηηχ / γιαβάς γιαβάς'.

Όταν μετά από χρόνια είδα μια από αυτές τις τεχνικολόρ υπερπαραγωγές (πώς λέγεται να δεις: η Βίβλος; Γένεσις; Εφτά Ισχνές Αγελάδες; Δέκα Μικροί... -- μπα όχι), άκουσα να αποκαλούν τον Ιωσήφ κάτι αλλιώτικο και στους υπότιτλους να γράφουνε Ζαπανέθ Πανέα. Αμάν τι ειν' τούτο, σκέφτηκα, πού πήγε ο Ψον-θομ-φανήχ (γιαβάς γιαβάς); Κατέφυγα στο ίντερνετ και είδα ότι το όνομα του Ιωσήφ αποδίδεται Zaphnathpaaneah στις αγγλικές μεταφράσεις (που είναι απευθείας από το εβραϊκό κείμενο, βεβαίως). Έμεινα με την απορία: καλά, από το Αβραάμ στο Abraham (ή τ' ανάπαλιν) κι από το Οβδιού / Αβδιού στο Obadiah πας κι έρχεσαι. Αλλά το Ψονθομφανήχ τι σχέση έχει με το Zaphnathpaaneah;

Παρότι ο Ιωσήφ είναι προεικόνιση του Χριστού στη χριστιανική θεολογία, εμένα μου τον ξαναθύμισαν οι ισχνές αγελάδες που έρχονται. Η μείωση του επιτοκίου της Fed μεταξύ 0% και 0,25% μού θύμισε τις πολιτικές του, παρεμβατικές και συγκεντρωτικές. Άσε που πια συγκατοικώ με έναν Πετεφρή (Potiphar) κι εκτρέφουμε μαζί γελάδες.

Ξαναγύρισα λοιπόν στο Ίντερνετ σήμερα το πρωί. Οι απαντήσεις που έψαχνα είναι εδώ, στη σελίδα 287. Και λες από τη μια "ου! α! γκουουουουουουγκλ!" Και λες από την άλλη, "ναι αλλά αυτά μας τα είπε ο κύριος Rawlinson ήδη από το 1862". Και μετά θυμάσαι ότι μεγάλωσες σε μια πρωτεύουσα χώρας χωρίς βιβλιοθήκες, όπου ευκολότερα μπαίνεις στη Βουλή παρά στην Εθνική Βιβλιοθήκη και ότι σπούδασες σε ένα Πανεπιστήμιο χωρίς βιβλιοθήκη.

Αν σας έχει μείνει η περιέργεια, το 'Ψονθομφανήχ' είναι πιο κοντά στο αυθεντικό αιγυπτιακό όνομα. Ο Ιερώνυμος στη Βουλγάτα το μεταφράζει salvator mundi, σωτήρας του κόσμου (ο Χριστός, που λέγαμε), και καθαρίζει.